Công việc phục chế tranh sơn mài được ví như “bắt bệnh” và “cứu sống” các tác phẩm hội họa sơn mài có giá trị lưu giữ vẻ đẹp được lâu dài. Đây là một công việc khó, đòi hỏi kỹ thuật sự kiên trì, lòng say mê và tình yêu với chất liệu này. Trong bài viết tin tức hội họa ngày hôm nay hãy cùng LanVu Gallery đi khám phá và tìm hiểu về công việc thú vị này.

Giới thiệu về tranh sơn mài

Tranh sơn mài là một loại hình nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, được làm bằng cách sử dụng nhiều lớp sơn tự nhiên phủ lên bề mặt gỗ, rồi mài nhẵn để tạo độ bóng và màu sắc đặc trưng. 

Tranh thường được kết hợp với các chất liệu tranh sơn mài như vỏ trứng, vàng, bạc để tăng tính thẩm mỹ. Với kỹ thuật tỉ mỉ và công phu, tranh sơn mài không chỉ đẹp về hình thức mà còn bền theo thời gian, thể hiện nét độc đáo trong văn hóa và nghệ thuật Việt Nam. 

Tuy nhiên, theo thời gian, tranh sơn mài có thể bị xuống màu, tróc sơn hoặc mối mọt vì vậy cần phải có công đoạn phục chế tranh sơn mài để lưu giữ được vẻ đẹp tranh lâu dài.

Tranh sơn mài đẹp cho phòng khách
Tranh sơn mài đẹp cho phòng khách

Phục chế tranh sơn mài là gì?

Phục chế tranh sơn mài là quá trình sửa chữa, khôi phục lại trạng thái ban đầu của những tác phẩm tranh sơn mài cũ hoặc bị hư hỏng theo thời gian. Quá trình này bao gồm việc làm sạch, phục hồi màu sắc, khôi phục các chi tiết bị mất hoặc bị mờ, sửa chữa các vết nứt, vỡ, hoặc những hư hỏng khác của tranh.

Việc phục chế tranh sơn mài đòi hỏi sự tỉ mỉ và kỹ thuật cao, vì sơn mài là một chất liệu đặc biệt, có kết cấu và tính chất riêng biệt. Các nghệ nhân phục chế tranh phải hiểu rõ về kỹ thuật sơn mài, các lớp sơn, cũng như các nguyên liệu sử dụng trong tranh để có thể phục hồi đúng cách mà không làm ảnh hưởng đến giá trị nghệ thuật của tác phẩm.

Tranh sơn mài của họa sĩ Trà Vinh đã giữ nguyên vẹn được tinh thần tác phẩm sau quá trình phục chế
Tranh sơn mài của họa sĩ Trà Vinh đã giữ nguyên vẹn được tinh thần tác phẩm sau quá trình phục chế

Tại sao cần phục chế tranh sơn mài?

Phục chế tranh sơn mài là một công việc quan trọng nhằm bảo tồn giá trị nghệ thuật, văn hóa và lịch sử của tác phẩm. Dưới đây là những lý do chính khiến việc phục chế tranh sơn mài trở nên cần thiết:

  • Bảo tồn giá trị nghệ thuật truyền thống
  • Khôi phục màu sắc, đường nét nguyên bản
  • Ngăn chặn tình trạng hư hại lan rộng
  • Tăng giá trị thẩm mỹ và kinh tế cho tác phẩm
Phục chế tranh sơn mài bảo tồn giá trị nghệ thuật vĩnh cửu theo thời gian
Phục chế tranh sơn mài bảo tồn giá trị nghệ thuật vĩnh cửu theo thời gian

Quy trình phục chế tranh sơn mài chuyên nghiệp

Quy trình phục chế tranh sơn mài là một quá trình đòi hỏi sự tỉ mỉ, chuyên môn cao và sự am hiểu sâu sắc về kỹ thuật sơn mài, các bước làm tranh sơn mài truyền thống. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình này:

Kiểm tra và đánh giá tình trạng tranh

Việc đầu tiên trong quá trình phục chế tranh sơn mài là xác định các loại hư hỏng: bong tróc lớp sơn, mất màu, ẩm mốc, mối mọt vóc gỗ, vỡ hoặc nứt lớp vỏ trứng…

Kiểm tra, đánh giá tình trạng tác phẩm trước khi thực hiện phục chế tranh sơn mài
Kiểm tra, đánh giá tình trạng tác phẩm trước khi thực hiện phục chế tranh sơn mài

Vệ sinh bề mặt

Làm sạch lớp bụi bẩn, nấm mốc mà không gây tổn hại đến bề mặt tranh. Sử dụng cọ mềm, khăn khô và các dung dịch an toàn, chuyên dụng cho chất liệu sơn mài.

Vệ sinh bề mặt tác phẩm sơn mài
Vệ sinh bề mặt tác phẩm sơn mài

Xử lý kết cấu nền

Nền tranh thường làm bằng gỗ hoặc ván ép, nếu bị cong vênh, mối mọt sẽ được gia cố hoặc thay thế cẩn thận để giữ nguyên bố cục tranh.

Xử lý lớp nền một trong những công đoạn cơ bản đầu tiên của phục chế tranh sơn mài
Xử lý lớp nền một trong những công đoạn cơ bản đầu tiên của phục chế tranh sơn mài

Khôi phục lớp sơn và hoa văn

Sử dụng kỹ thuật vẽ truyền thống bằng sơn then, vàng bạc lá, vỏ trứng để tái tạo những chi tiết bị hỏng. Màu sắc được pha chế thủ công để tiếp với gam màu gốc.

hs Châu Ái Vân
Họa sĩ Châu Ái Vân bên tác phẩm sơn mài

Đánh bóng và bảo vệ

Sau khi các lớp sơn đã khô hoàn toàn, tranh sẽ được đánh bóng bằng tay để tạo độ sáng sâu, sau đó phủ một lớp bảo vệ giúp tranh bền đẹp lâu dài.

Những công đoạn cần thiết trong phục chế tranh sơn mài

Lưu ý khi phục chế tranh sơn mài 

Khi tiến hành phục chế tranh sơn mài, tùy vào độ xuống cấp và mức độ hỏng của tranh cần lưu ý:

  • Nên phục chế tại các cơ sở uy tín hoặc nghệ nhân chuyên về sơn mài.
  • Không tự ý sử dụng hóa chất lạ vì có thể phá hủy lớp sơn.
  • Phục chế cần thời gian để các lớp sơn khô tự nhiên.

Phục chế tranh sơn mài uy tín chuyên nghiệp ở đâu?

Nếu bạn sở hữu những tác phẩm sơn mài quý giá đang bị xuống cấp, hãy để các chuyên gia, những họa sĩ chuyên nghiệp có chuyên môn phục chế hỗ trợ bạn. Với tay nghề cao và am hiểu sâu sắc về chất liệu, quy trình phục chế tranh sơn mài sẽ giúp tác phẩm của bạn sống lại với vẻ đẹp rực rỡ như ban đầu.

LanVu Gallery được biết đến là một trong những địa chỉ mua tranh sơn mài ở Hà Nội uy tín, chất lượng hàng đầu cũng là nơi bạn có thể gửi gắm tác phẩm cần trùng tu của mình, cung cấp dịch vụ phục hồi tranh sơn mài chuyên nghiệp.

Họa sĩ Phạm Thụy (bên phải) và họa sĩ Lân Vũ bên tác phẩm Đôi mắt

Khi đến với không gian nghệ thuật của chúng tôi bạn sẽ được trò chuyện cùng họa sĩ để hiểu thêm về chất liệu tranh sơn mài, được tư vấn chuyên nghiệp về quá trình phục hồi tranh sơn mài. Ngoài ra tại showroom chúng tôi có trưng bày sẵn hơn 1000 tác phẩm tranh sáng tác độc bản đa dạng chất liệu, kích thước để bạn có thể thoải mái lựa chọn thêm những bức ưng ý.

Phục chế tranh sơn mài là hành trình hồi sinh một phần di sản nghệ thuật của dân tộc. Đây không chỉ là kỹ thuật mà còn là tâm huyết giữ gìn tinh hoa văn hóa Việt. Hãy liên hệ và tìm đến những họa sĩ chuyên nghiệp của chúng tôi để trao gửi niềm tin vào từng đường nét phục hồi.